Cổng đá là một cấu trúc kiến trúc làm từ đá tự nhiên nguyên khối, có chức năng như một lối vào trang trọng và mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Cổng đá không chỉ giới hạn ranh giới mà còn có vai trò đón nhận sinh khí, trấn giữ tà khí và thể hiện sự uy nghiêm cho công trình. Nó được sử dụng phổ biến ở các đình chùa, lăng mộ, nhà thờ họ và cổng làng.
Cấu trúc và thiết kế:
Cổng đá được chế tác thủ công, tỉ mỉ với các họa tiết chạm khắc mang đậm nét văn hóa.
Phổ biến nhất là dạng cổng tam quan với ba lối đi (một lớn ở giữa và hai nhỏ hai bên), thường thấy ở các công trình tôn giáo và tâm linh.
Cũng có thể là dạng cổng đơn giản với hai cột đá và mái che.
Chất liệu:
Thường sử dụng các loại đá tự nhiên nguyên khối như đá xanh Thanh Hóa, đá xanh rêu, đá granite.
Vai trò và ý nghĩa:
Tâm linh: Là cửa ngõ đón linh khí, phân định ranh giới giữa thế giới thực và thế giới thiêng liêng.
Phong thủy: Giúp đón sinh khí, bảo vệ công trình khỏi luồng khí xấu, mang lại sự may mắn và bình yên.
Thẩm mỹ: Mang lại vẻ đẹp cổ kính, uy nghiêm và trang trọng cho công trình.
Ứng dụng:
Công trình tôn giáo: Đình, chùa, miếu, đền thờ.
Khu lăng mộ: Lối vào chính của khu lăng mộ gia đình hoặc dòng họ.
Công trình văn hóa: Cổng làng, nhà thờ họ, di tích lịch sử.